Her yıl milyonlarca insanın hayatını kurtaran en başarılı, etkili ve düşük maliyetli sağlık müdahalelerinden birisi aşı uygulamalarıdır. Aşılar aşı uygulanan bireyleri korumasının yanı sıra, toplumun yeterli bir kısmının aşı uygulaması ile hastalığın kişiden kişiye bulaşma riski azalır. Hastalığın toplum içinde yayılma riski çok azalacağından aşı uygulanmamış bireylerin de korunması sağlanmış olur.
Her yıl Nisan ayının son haftasında kutlanan Aşı Haftasının amacı, aşı uygulamanın önemi hakkında toplumsal farkındalığı arttırmak, daha fazla çocuğun ve yetişkinin aşıyla önlenebilir hastalıklardan korunmasını ayrıca bu hastalıklardan kaynaklanan sekellerin ve ölümlerin önlenmesini sağlamaktır.
Dünya Sağlık Teşkilatı (DST) tarafından bu senenin teması "Genişletilmiş Bağışıklama Programının (GBP) 50. Yıldönümü" olarak belirlenmiştir. Aşı haftası, programın başarılarını kutlamak, kurtarılan hayatlar üzerindeki etkisini vurgulamak ve rutin aşı uygulama çalışmalarını güçlendirmeye yönelik çabaları desteklenmek için önemli bir fırsat sağlamaktadır.
DST’nin 1974 yılında başlattığı bir girişim olan ve ülkemizde de 1981 yılından bu yana yürütülen GBP, coğrafi konumu veya sosyoekonomik durumu ne olursa olsun her çocuğun, hayat kurtaran aşılara eşit erişimini sağlamaya yönelik küresel bir çabadır. GBP, sistematik aşı uygulama programları aracılığıyla çeşitli bulaşıcı hastalıklarla mücadele etmeyi ve önlemeyi amaçlamaktadır. Bu program kapsamında ülkemizde çocukluk döneminde 13 hastalığa karşı (Difteri, Boğmaca, Tetanos, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Tüberküloz, Çocuk Felci, Hepatit-B, Hepatit A Suçiçeği, Haemophilus İnfluenzae Tip B ve Pnömokok) aşısı uygulanmaktadır.
Geçtiğimiz yıllara kıyasla GBP oldukça gelişmiş ve küresel sağlık durumunu yeniden şekillendiren önemli başarılara ulaşmıştır. İnsanlık tarihinde büyük salgınlara ve ölümlere yol açan pek çok hastalık günümüzde aşı uygulaması sayesinde görülmemektedir. 1977 yılında çiçek hastalığının ortadan kaldırılması bu başarıların en önemlilerinden biridir.
Önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan poliomiyelit(çocuk felci) hastalığına karşı dünya genelinde yapılan yaygın aşı uygulama çalışmaları sayesinde hastalık yok edilme aşamasına gelmiştir. Dünya, çiçek hastalığının ortadan kaldırılmasının ardından tarihte ikinci kez, insandaki bir patojeni küresel olarak yok etmenin eşiğinde bulunmaktadır. Ülkemizde son polio vakası 1998 yılında görülmüş, daha sonraki yıllarda poliomiyelit vakası tespit edilmemiştir. Ülkemizin de içinde bulunduğu Dünya Sağlık Teşkilatı Avrupa Bölgesi 21 Haziran 2002’de “Poliodan Arındırılmış Bölge” Sertifikası almıştır.
Maternal-Neonatal Tetanos (MNT) Eliminasyonu Programı, 1994 yılında başlatılmış, Nisan 2009’dan bu yana Türkiye yenidoğan tetanosunu elimine etmiş ülkeler arasına girmiştir.
Dünyadaki pek çok ülkede uzun yıllardır sürdürülen aşı uygulamaprogramları ile difteri hastalığı da görülmemektedir. Ülkemizde de son difteri vakasının 2011 yılında görülmüştür. Ülkemizde, 2002 yılından bu yana yürütülmekte olan kızamık eliminasyon programı kapsamında gerçekleştirilen yoğun aşı uygulama çalışmaları ile kızamık vaka sayılarında önemli bir azalma kaydedilmiştir. Ancak, halen dünyada kızamık virüsü dolaşımı devam etmektedir. Bu nedenle, virüs dolaşımının devamlılığında rol oynayabilecek olan aşısız veya eksik aşılı tüm çocuklara kızamık aşısının uygulanması son derece önemlidir.
Ülkemizde uygulanan aşılar, DST tarafından onaylanan İyi Üretim Prosedürleri kurallarına uygun üretilmiş ve uluslararası referans laboratuvarlarında test edilmiş aşılardır. Ayrıca, aşılar teslim alınıp kullanıma sunulmadan önce Ulusal Referans Laboratuvarlarımızda da test edilerek uygunluğu kanıtlanmaktadır. Aşı uygulama çalışmalarının başarısında, üretim aşamasından başlayıp uygulanacak kişiye ulaştırılana kadar aşıları muhafaza etmenin etkisi de şüphesiz büyüktür. Aşılar ülkemizde tüm aşamalarda elektronik takip sistemi ile takip edilmekte, uygun ısı aralığında korunmaktadır. Aşı buzdolapları ve soğuk hava depolarının ısıları da elektronik ortamda anlık olarak takip edilmekte ve soğuk zincir kırılmaları engellenmektedir. Ayrıca aşılarınızı güvenli ve ücretsiz olarak Aile Hekimliğinizde yaptırabilirsiniz.
Aşı uygulamaları her çocuk için yaşamsaldır, her çocuğun sağlıklı yaşama hakkı vardır. Çocuklarına aşı uygulatmak ebeveynlerin en önemli sorumluluklarından biridir.